DOKULAR VE FİZYOLOJİSİ
Dokular, benzer özelliklere sahip hücrelerin belirli amaçlar için bir araya gelerek oluşturdukları gruplardır. Hücreler konusuna buradan ulaşabilirsiniz. Bazı doku grupları hareketi, bazıları korumayı bazıları ise destek sağlar. Enzim ve hormon üretimine katılırlar. Bu kapsamda dokular, temelde 4 ana grupta incelenir. Bunlar; epitel doku, bağ doku, kas doku ve sinir dokudur.
Konumuzu arzu ederseniz video olarak izleyebilirsiniz.
EPİTEL DOKULAR
Epitel doku, vücutta en sık rastlanan doku tipidir ve çok çeşitli görevler üstlenir. Bu sebeple, epitel doku gruplarının bulundukları yer, görev ya da hücre tipine göre tanımlanmalıdır. Epitel dokuların damar ağları yoktur.
Bulunduğu Yere Göre Epitel Dokular
Örtü epiteli
İç ve dış astar gibi düşünülebilir. Derinin ve organların dış yüzeyi örtü epiteli ile kaplıdır.
Salgı (Bez) epiteli
Dış (ekzokrin) ve iç (endokrin) salgı bezleri epitel dokudan oluşur.
- Dış salgı bezleri salgılarını bir organ boşluğuna ya da vücut dışına boşaltır. Ter, gözyaşı ve tükürük gibi.
- İç Salgı bezleri ise, salgıladıkları hormonu doğrudan kana verirler.
Hücre Katmanlarına Göre Epitel Dokular
Tek katlı (Basit) epitel doku
Tek katlı hücrelerden oluşur. Akciğer alveolleri basit epitel bir doku ile kaplanmıştır, bu sayede oksijen ve karbondioksit alışverişi kolaylaştırılmıştır. Benzer şekilde kan damarları, böbrek ve kalpte de difüzyon ve filtrasyona olanak sağlamasından dolayı basit epitel doku vardır.
Çok katlı epitel
En az 2 katmandan oluşurlar ve bu kalın, sağlam bir tabaka anlamına gelir. Örneğin ağız ve yemek borusu. Bu sayede çok çeşitli yiyecek ve içeceklere karşı direnç sağlayabilir. Daha çok koruma amaçlıdır.
BAĞ DOKULAR
Vücudu oluşturan çeşitli doku ve organları birbirine bağlar, korur ve farklı doku gruplarını birbirinden ayırır. Bu sayede bağ dokular, vücut boşluklarını da doldurmuş olurlar. Ayrıca; yağ depolar, kan hücresi üretir ve dolayısıyla enfeksiyonlara karşı koruma sağlarlar. Bağ dokular çok çeşitlidir. Fakat yoğunlukla; kemik, kıkırdak, kan, lenf, yağ, beyin ve omurilik dokuları bağ dokudur.
Gevşek bağ doku
Cilt altında, kaslar arasında bulunur. Organları birbirine bağlar.
Yağ (adipose) doku
Yağ depolarıdır. Bu sebeple ısı ve enerji üretir. Gevşek bir yapıdadır.
Fibroz bağ doku
Güçlü ve geniş liflerden oluşan bir yapıdır. Parçaları birleştirir. Tendon, ligament, göz ve ciltte bulunur.
Elastik bağ doku
Elastik bir yapıdadır ve esnekliğe ihtiyaç duyan kalp ve akciğer gibi iç organların duvarında bulunur.
Retiküler bağ doku
İnce yapılı liflerden oluşur. Karaciğer, dalak ve lenfatik organların duvarlarında bulunur.
Kıkırdak doku
Esnek bir dokudur. Kan damarları ve sinir uçları yoktur, bu sebeple sakatlıkta geç iyileşir. Besin ve oksijen ihtiyacını çevre damarlardan difüzyonla sağlar. 3 tip kıkırdak doku varır.
* Hyalin kıkırdak; kemik sonlarında, burnun yumuşak kısmında, uzun kemiklerin başlarında ve kaburga kemiklerinin uçlarında bulunur. Kemik kırıklarının onarımında ve kemik büyümesinde rol oynarlar.
* Elastik kıkırdak; dış kulak kepçesinde ve gırtlakta bulunur.
* Lifli kıkırdak; Uzun kemiklerin eklem yerlerinde, intervertebral disklerde kemik aralarında ped olarak bulunurlar.
Kemik doku
Osteosit denilen kemik hücreleri ile bu hücrelerin salgısı olan ara maddeden oluşur. Ara madde (matrix) çoğunluğu protein olan osein, kalsiyum, fosfat ve magnezyum içerir. Kırılgan bir dokudur, yaş ilerledikçe kırılganlık artar. Aktif bir dokudur. Sakatlık sonrası yenilenerek hızla iyileşir.
SİNİR DOKUSU
Vücuttaki sinir uyarılarından sorumludur. Sinir sistemi konusu ile birlikte detaylı olarak incelenecektir.
KAS DOKUSU
Hareketten sorumlu olan doku grubudur. Anatomi konu ile birlikte detaylı olarak incelenecektir.
Özetle;
* Epitel doku: Vücudun, iç organlarının ve salgı bezlerinin iç ve dış yüzeyini örter.
* Bağ (konnektif) doku: Organizma ve organları korur, destekler birbirine bağlar.
* Kas (muskular) doku: Hareketi sağlar.
* Sinir (nervous) doku: Sinir uyarıları ile aktiviteleri kontrol eder.
Video içerikler için kanalımızı takip edebilirsiniz. Tıklayınız.
