Mekik Koşusu Testi (Shuttle Run)

Bu makalede, Ülkemizde yaygın adıyla Mekik Koşusu Testi olarak bilinen ve Multistage Shuttle Run Test, Beep Test ve Multistage Fitness Test gibi isimlerle anılan aerobik güç testine ait bilgiler verilecektir. Aerobik Güç hakkında ayrıntılı bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.

Özet

Leger ve Lambert (1) tarafından ilk olarak 1982’de 8.0 km/h hız ile başlanılan versiyonu MaxvO2 seviyesini hesaplayabilmek için geliştirildi. Daha sonra Leger ve ark. (2), 1988 yılında testi güncellediler ve 8.5 km/h hızla başlanılan versiyonu bilim dünyası ile tanıştırıldı. Bu test, dünya çapında ekonomik oluşu, grup içi ve gruplar arası karşılaştırmalara olanak sağlaması, kalabalık gruplarda, her yaş ve cinsiyette kolaylıkla uygulanabilmesi gibi sebeplerle oldukça popüler bir testtir.

Mekik Koşusu- Shuttle Run- Beep Test Nedir?

Sporcuların aerobik güç ve kapasitelerinin tespit edilmesi amacıyla uygulanır. Test ilk olarak Leger ve Lambert (1) tarafından 1982’de geliştirildi (8.0 km/h) fakat 1988’de Leger ve ark. (2) tarafından (8.5/km/h) çocuklara uygun olması için modifiye edildi. Kullanımı oldukça basittir ve kalabalık gruplara aynı anda uygulanabilmesi ile takım sporları için de uygundur.

Mekik Koşusu Nasıl Uygulanır?

Koşu alanı için 20 m uzunluğunda düz bir zemin kullanılır. 20 metrelik aralıkları belirleyen çizgiler ya da koni vb. işaretler sporculara tanıtılır. Sporculara, her bir sinyal aralığı dakikada 0,5 km/s artan özel shuttle run sinyalleri ile birlikte 20 m çizgisine ulaşmak zorunda oldukları bildirilir. Sinyal verildiğinde 20 m’yi belirleyen çizgilerin bir metre önündeki iç çizgilere iki kez üst üste ulaşamayan sporcu için test sonlandırılır ve koştukları seviyeye uygun maxVO₂ değerleri ml/kg/min cinsinden kaydedilir.

Mekik Koşusu Nasıl Değerlendirilir?

Mekik koşusu testi nasıl değerlendirilir sorusuna 3 maddede cevap vereceğiz. Zor olandan kolay olana doğru sıralandı…

1- Karteks Yolu İle MaxvO2 Hesaplama

Sporcuların koşu seviyelerini aşağıda vereceğimiz kartekse göre sayarak tüm hesaplamaları hemen alttaki formüller ile manuel olarak yapabilirsiniz (2). Tabloya göre her bir 20 metrelik koşu +1 shuttle anlamına gelir. 8. shuttle ile level 2’ye geçilmiş olur.

a- 18 Yaş altı çocuklar için formül:

V0² max = 31.025 + 3.238 x (sürat) – 3.248 x (yaş) + 0.1536 x (sürat) x (yaş)

**Yaş=Yıl olarak, Sürat= Sporcunun koşabildiği son leveldeki sürati

b- 18 Yaş grubu adölesanlar için formül:

V0² max = –27.4 + 6.0 x (sürat)

**Sürat= Sporcunun koşabildiği son leveldeki sürati

c- Yetişkinler için formül:

V0² max = –23.4 + 5.8 x (Sürat)

**Sürat= Sporcunun koşabildiği son leveldeki sürati

NOT: Tabloda mekik koşusu testi level ve shuttle değerleri verilmiştir. Her levelde hız 0,5 km/saat artmakta, sinyaller hızlanmaktadır. Örneğin; 1-1 / 1-2 / 1-3 / 1-4 / 1-5 / 1-6 ve 1-7 level ve shuttle değerlerinde sporcu 8,5 km saat ile koşar. Sonra 2. levele geçer ve sürat 0,5 km/saat artar.

2- Level ve Shuttle ile Online
MaxvO2 Hesaplama

Sporcuların sadece koşu leveli ve mekik sayısını alıp, hesaplamaları buradan internet üzerinden yapabiliriz. Bu elbette daha kolay.

3- Mobil Uygulama ile MaxvO2 Hesaplama

Şimdi en kolay yolu söylüyorum. Sporcuların zaman içindeki gelişimlerini, MaxvO2 düzeylerini ya da koşu mesafelerini kolaylıkla takip edebileceğiniz, koşu sırasında lazım olan sinyalleri veren bir uygulamayı cep telefonunuza kurarak tüm karmaşık hesaplamaları basitçe yapabilirsiniz. Siz sadece sporcu isimlerini uygulamaya kaydedin ve uygulamayı başlatın. Sporcuları seyredin ve testi tamamlayamayan sporcuyu uygulamada işaretleyin. Tüm verileri uygulama hesaplar, sinyalleri o verir. Sizlerde sporculara odaklanabilirsiniz. Bu amaçla tasarlanmış çok sayıda ücretsiz uygulama hem Android hem IOS için mevcut. Android için örnek uygulamaya buradan ulaşabilirsiniz. IOS için ise buradan ulaşmanız mümkün. Elbette kendi uygulama mağazanızdan istediğiniz uygulamayı indirebilirsiniz. Eğer çok sayıda sporcuyu teste tabi tutacaksanız, küçük bir miktar ile pro versiyonları satın almanızı tavsiye ederim.

Mekik Koşusu Testi Normları

Test sonuçlarını aşağıda verilen normlar ile karşılaştırabilirsiniz.

Aşağıda vereceğimiz normlar ise, Tomkinson et al. (3) tarafından dünya çapında 1 milyonun üzerinde erkek ve kız çocuk üzerinde yaptıkları çalışmadan uyarlanmıştır. Aşağıda verilen tablolar çocuklar için yukarıda verilenlere göre daha ayrıntılı bilgiler içermektedir. Fakat yukarıdaki tablo sporcu bireyler için daha uygun olabilir. Çünkü aşağıdaki tabloya ait çalışma daha çok sedanter ya da sadece temel düzeyde sportif etkinliklere katılan çocuklar ile yapılmıştır.

Mekik Koşusu Geçerlik ve Güvenirliği

Bir teste ait veriler eğer bilimsel amaçlarla kullanılacaksa mutlaka geçerli ve güvenilir olmalıdır. Şimdi mekik testinin geçerlik ve güvenirliğine ilişkin görüşleri inceleyelim.

Şu ana kadar yapılan tüm araştırmalar testin çocuklar, adölesanlar ve yetişkinler için geçerli ve güvenilir olduğunu söylüyordu (2,4-8). Fakat Cooper ve arkadaşları (9), bu testin MaxvO2 tespiti için geçerli bir test olmadığını rapor ettiler.

Mekik Koşusu Testi Hakkındaki Görüşlerim / Tavsiyeler

Teknolojinin gelişmesi ve laboratuvar koşullarında MaxvO2 ölçüm yöntemlerinin yaygınlaşması ile her ne kadar geçerlik ve güvenirliği tartışılıyorsa da, her anlamda ekonomik oluşu ve kalabalık gruplarla oldukça kolay uygulanabilmesi gibi sebeplerle, popülerliğini uzunca bir süre daha koruyacağa benziyor.

Testin tam olarak maxvO2 ölçebilmesinin zaten fizyolojik olarak mümkün olmadığını düşünüyorum. Çünkü kanda biriken ortalama 4 mmol/L civarı laktik asit, artık anaerobik süreçlerin aerobik süreçlerden fazla çalışmaya başladığını göstermektedir. İyi antrene edilmiş bir sporcu kanındaki çok yüksek seviyelerde laktik asite rağmen egzersize devam edebilmektedir. Fakat mekik koşusu testinde bu durum göz ardı edilir. Mekik koşusu testinde, sporcu hangi aşamada aerobik süreçleri kullanmayı bıraktı? sorusuna net bir cevap verilememektedir.

Herşeye rağmen test eğer bilimsel bir amaç için kullanılacaksa ya da hassas ölçümler alınmak isteniyorsa, aralıklı ölçümler arası mümkün olduğunca çevre ortamı standartlaştırılmalıdır. Güneşli bir havada uygulanan test ile serin bir havada uygulanan test ya da çimde ve parkede yapılan testler aynı sonuçları vermeyecektir.

Kaynakça

1- Leger L, Lambert J. A maximal multistage 20 m shuttle run test to predict VO2max. Eur J Appl Physiol Occup Physiol 1982;49:1–12.

2- Leger L, Mercier D, Gadoury C, et al. The multistage 20 metre shuttle run test for aerobic fitness. J Sports Sci 1988;6:93–101.

3- Tomkinson, G. R., Lang, J. J., Tremblay, M. S., Dale, M., LeBlanc, A. G., Belanger, K., … & Léger, L. (2017). International normative 20 m shuttle run values from 1 142 026 children and youth representing 50 countries. Br J Sports Med, 51(21), 1545-1554.

4- Van Mechelen W, Hlobil H, Kemper H. Validation of two running tests as estimates of maximal aerobic power in children. Eur J Appl Physiol 1986;55:503–6.

5- Armstrong N, Williams J, Ringham D. Peak oxygen uptake and progressive shuttle run performance in boys aged 11–14 years. Br J Phys Educ 1988;19(4):10–11.

6- Boreham C, Paliczka V, Nichols A. A comparison of the PWC170 and the 20- MST tests of aerobic fitness in adolescent children. J Sports Med Phys Fitness 1990;30:19–23.

7- Liu N, Plowman S, Looney M. The reliability and validity of the 20-meter shuttle test in American students 12 to 15 years old. Res Q Exerc Sport 1992;63(4):360–5.

8- McVeigh S, Payne A, Scott S. The reliability and validity of the 20-meter shuttle test as a predictor of peak oxygen uptake in Edinburgh school children, age 13 to 14 years. Pediatr Exerc Sci 1995;7:69–79.

9- Cooper, S.M., Baker, J.S., Tong, R.J., Roberts, E., & Hanford, M. (2005). The repeatability and criterion related validity of the 20 m multistage fitness test as a predictor of maximal oxygen uptake in active young men. British Journal of Sports Medicine, 39(9), e19.