İbadet, Namaz, Sağlık ve Spor
Namaz, Miraç Hadisesinde Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (asm)’ın müjdesidir. Ayrıca, Allah’ın emri, İslam’ın şartlarından biri, Müslümanlık işareti ve farz olan ibadetler içinde en süreklisidir. Çok sayıda ayet namaz hakkındadır ve kılınması farzdır (rica değil emirdir). Namazın manevi faydaları çokça İlahiyatçı tarafından konuşulup tartışılmaktadır. Bu konuda ayet ve hadislerden örnekler verilmekte ve güzellikleri anlatılmaktadır. Fakat alanımız spor olunca; ister istemez gözümüz tüm bu manevi faydalarının yanında birde biyomekanik yönüne kaymaktadır. Namaz, sadece oturup düşünerek yapılan bir ibadet değildir. Yani aktif ve çok sayıda değişken hareketin bileşimiyle oluşmuştur. Dolayısıyla namaz, fiziksel bir aktivite olarak spor bilimlerinin radarına girmiştir.
İbadet, Namaz, Sağlık ve Spor İlişkisi
Namaz ibadeti, Allah’a inanmaktan sonra gelen en büyük ibadetlerdendir. Her kadın ve erkeğe zorunlu olan namaz ibadeti, bünyesinde çok sayıda elementi barındırmaktadır. Namaz içinde günde 5 ayrı zaman diliminde, temiz su ile abdest almak, ayakta beklemek, dizleri tutularak eğilmek, secdeye kapanmak vb. fiziksel etkinlik formları sergilenmektedir. Bu hareketler her gün, belli bir ritimde tekrar edilmektedir. Bu açıdan, düzenli namaz kılmanın sağlığa etkileri, bir bilim insanının merak konusu olmuş ve onu araştırmaya itmiştir.
Yapılan Bilimsel Makalenin Özeti
Araştırma; yaşlılık dışında herhangi bir sağlık problemi olmayan ve gündelik işlerini bağımsız yapabilen 932 erkek katılımcı ile yapılıyor. Daha sonra katılımcılara; düzenli olarak namaz kılıp kılmadıkları, kılıyorlarsa nasıl kıldıkları (normal, sandalyede, oturarak) ve ne kadar süredir düzenli kıldıkları soruluyor. Alınan cevaplara göre katılımcılar namaz kılanlar ve kılmayanlar olarak 2 gruba ayrılıyor. Allah ibadetlerini kabul etsin, fakat burada namazın fiziksel uygunluk boyutu tartışılacağı için düzenli namaz kılmayanlar ile oturarak vb. kılanlar, “namaz kılmayanlar” grubuna dahil ediliyor. Ayrıca bu iki grupta kendi içinde 60-64 yaş, 65-69 yaş, 70-74 yaş, 75-79 yaş ve 80+ yaş olmak üzere 5 alt gruba ayrılıyor. Her 2 grup ta kendi yaş kategorilerinde karşılaştırılıp inceleniyor.
Gruplar, Rikli ve Jones (2011) tarafından geliştirilen, 60 yaş üstü bireylerin fiziksel uygunluk seviyelerini tespit etmek amacı ile oluşturulan SFT (Senior Fitness Test) protokolüne tabi tutulup sonuçlar karşılaştırılıyor. SFT protokolü hakkında ayrı bir paylaşım yapacağım fakat kısaca bu protokol; kuvvet, dayanıklılık, denge ve esneklik gibi motorik özellikleri ölçen testlerden oluşmaktadır.
Yazımızda tüm rakamları elbette paylaşmayacağız. Fakat tüm verileri ayrıntılı olarak kontrol etmek ve incelemek isteyenler buradan makalenin orijinaline ulaşabilir. Araştırma sonunda, düzenli namaz kılan katılımcıların her yaş kategorisinde ve her motorik test parametresinde, düzenli namaz kılmayan katılımcılardan daha yüksek performans puanları elde ettiği tespit ediliyor. Yani namaz kılmak; kuvvet, sürat, çeviklik, dayanıklılık, sürat gibi temel motorik özellikleri çalıştırabilen çok etkili ve güçlü bir ibadet. Bu motorik özelliklerin sürekli çalıştırılmasının sağlığımıza olan olumlu etkilerini elbette tartışmaya gerek yok. Öyleyse araştırma sonunda elde edilen verilere de dayanarak, namazın yaşam kalitesini arttırmak adına çok önemli bir yeri olduğunu söylemek çok yerinde olacaktır. Allah bizleri ibadet etmeye ve namaz kılmaya engel olacak engellerden kurtarıp, düzenli namaz kılanlardan eylesin.
Teşekkür
Bu güzel ve faydalı araştırması için değerli hocam Prof. Dr. Selami YÜKSEK’e teşekkür ediyorum.
İbadetle, namazla ve sağlıcakla kalın…
Kaynakça
Rikli, R. E., & Jones, C. J. (2013). Senior fitness test manual. Human kinetics.
