Yıldız Denge Testi (Star Excursion)
Özet
Yıldız Denge Testi, orijinal adıyla Star Excursion Balance Test, dinamik dengenin güvenilir bir ölçme aracıdır. Alt ekstremite sakatlık ve yaralanmalarını incelemek için tasarlanan test, sporda dinamik dengenin tespiti için de oldukça yaygın bir kullanıma sahiptir. Buna ek olarak, star Excursion Balance testinin yüksek düzeyde iç güvenirlik katsayısına sahip olduğu gösterilmiştir, ancak geçerlilik katsayıları incelenmemiştir. Diğer denge testlerine ulaşmak için tıklayınız.
Yıldız Denge Testi Nedir?
Test uygulanışı bakımından basit, fakat zaman alıcı bir testtir ve dinamik postüral dengeyi ölçmek amacıyla kullanılır (1). Test, destek ayağı üzerinde mümkün olan en uzak mesafeye 8 farklı yönde boşta kalan ayakla uzanabilme becerileri üzerine kuruludur (2). Her ne kadar testin en verimli olduğu alan alt ekstremite problemlerinin tespiti ise de, sporda dinamik denge performansını ölçmede de oldukça kaliteli bir ölçme aracıdır.
Denge Neden Ölçülür?
Denge ya da postüral kontrol, statik ya da dinamik olarak, çok az bir destek ile vücudun stabil pozisyonunu koruyabilmesi olarak tanımlanabilir (3-4). bir spor ortamında dengenin maksimum seviyede korunabilmesi sadece mükemmel teknik becerileri ya da başarı için değil, sakatlanmaların önüne geçebilmek için de hayatidir (1, 5, 6). Dinamik denge, performansın önemli bir belirleyicisidir ve zayıf bir denge ile yaralanma riskleri arasında yüksek ilişki vardır (1, 7, 8).
Yıldız Denge Testinin Uygulanışı
Teste geçmeden önce, test için değişken hava koşullarından etkilenilmeyecek, kuru ve sessiz bir ortam seçilmelidir. Bu durum tekrarlı ölçümler arası geçerli ve güvenilir bir test yapılmasının da en temel koşuludur.
Gerekli Ekipmanlar
*Minimum 2×2 metrelik düz, kuru ve uygun bir zemin
*Test yöneticisi ve puanlama karteksi
*Düz yapışkan şerik (minimum 8 metre)
*Cetvel ya metre
Uygulama
Belirlenen zemine, 2 metre uzunluğunda kesilen 4 adet şerit, aralarında 45 derecelik açılar oluşturacak şekilde yapıştırılır.
Test katılımcısı, mümkünse çıplak ayak olmalıdır. Ayakkabı tekrarlı testler için testin güvenirliğini etkileyecektir. Sporcu yıldız şeklinin tam ortasında (çizgilerin kesiştiği nokta) bekler.
Videoda da görüldüğü gibi, eğer sağ ayak uzanma ayağı olarak seçilmişse, test yönü saat yönündedir. Sol ayakta ise saat yönünün tersine doğru hareket edilir.
Test sırasında eller belde olmalı ve test boyunca ellerin konumu değişmemeli. Eğer bozulursa, katılımcı ellerini beline koyar ve hangi çizgide kalmışsa, o çizgiyi tekrar eder ve teste devam eder.
Sporcu ayağı ile uzanabildiği son noktaya kadar varır ve ayak parmak ucu ile hafifçe şerit üzerine dokunur. Ardından tekrar başlama pozisyonuna (eller belde, ayak havada, tek ayak üzerinde) geçer.
Ardından diğer çizgiye geçilir ve toplam 8 çizgi bu şekilde tamamlanır. Test yöneticisi her seferinde test katılımcısının dokunabildiği maksimum noktaya daha sonra ölçebilmek için kalemle bir işaret koyar.
Sağ ayakla tüm süreç 3 defa tekrar edildikten sonra sol ayağa geçilir ve yine 3 kez tekrarlanır (9). Katılımcı test sonunda ulaşılan mesafeleri kartekse kayıt eder.
Hatalı Davranışlar
*Ellerin belden ayrılması,
*Zemine dokunduktan sonra tekrar başlama pozisyonuna dönmemek,
*Doğru yöne doğru uygulamamak,
*Dengenin bozulması,
*Zemine dokunmak yerine basmak ve ağırlık merkezini değiştirmek
Yıldız Denge Testi Puanlama
Test tamamlandıktan, tüm ölçümler alındıktan ve kayıt edildikten sonra, test katılımcılarının yıldız denge testi performanslarının tespit edilmesi için öncelikle elde ettiğimiz verilerin düzenlenmesi gerekmektedir.
Her bir ayak ile toplam 3 kez test tekrar edilmişti. Her yöne yapılan 3 uzanmadan en yüksek skoru alıyoruz. Elimizde toplam 8 sağ ve 8 sol ayak için 16 skor kaldı.
Bacak uzunluğunun standardize edilebilmesi sağlıklı bir karşılaştırma yapabilmemize olanak tanır. Bunu aşağıdaki basit eşitlikle kolayca yapabiliriz (3).
Uzanma mesafesi (%) = Uzanabilme mesafesi / Bacak uzunluğu x 100
Bu eşitlik toplam 8 yön için ve her iki ayak için uygulanır. Bu şekilde toplam 16 adet test skoru elde edilmiş olur.
Yıldız Denge Testi Geçerlik ve Güvenirliği
Yıldız denge testi için herhangi bir geçerlik çalışması yapılmamıştır. Fakat tekrarlı testler arası güvenirliğin oldukça yüksek (r=0,78 – 0,96) olduğu rapor edilmiştir (10).
Kaynakça
1- Plisky, P. J., Rauh, M. J., Kaminski, T. W., & Underwood, F. B. (2006). Star Excursion Balance Test as a predictor of lower extremity injury in high school basketball players. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, 36(12), 911-919.
2- Gribble, P. A., Kelly, S. E., Refshauge, K. M., & Hiller, C. E. (2013). Interrater reliability of the star excursion balance test. Journal of athletic training, 48(5), 621-626.
4- Winter, D. A., Patla, A. E., & Frank, J. S. (1990). Assessment of balance control in humans. Med Prog Technol, 16(1-2), 31-51.
5- Butler, R. J., Lehr, M. E., Fink, M. L., Kiesel, K. B., & Plisky, P. J. (2013). Dynamic balance performance and noncontact lower extremity injury in college football players: an initial study. Sports health, 5(5), 417-422.
6- Zazulak, B., Cholewicki, J., & Reeves, P. N. (2008). Neuromuscular control of trunk stability: clinical implications for sports injury prevention. JAAOS-Journal of the American Academy of Orthopaedic Surgeons, 16(8), 497-505.
7- De Noronha, M., Franca, L. C., Haupenthal, A., & Nunes, G. S. (2013). Intrinsic predictive factors for ankle sprain in active university students: a prospective study. Scandinavian journal of medicine & science in sports, 23(5), 541-547.
8- McGuine, T. (2006). Sports injuries in high school athletes: a review of injury-risk and injury-prevention research. Clinical journal of sport medicine, 16(6), 488-499.
9- Shaffer, S. W., Teyhen, D. S., Lorenson, C. L., Warren, R. L., Koreerat, C. M., Straseske, C. A., & Childs, J. D. (2013). Y-balance test: a reliability study involving multiple raters. Military medicine, 178(11), 1264-1270.
10- Hertel, J., Miller, S. J., & Denegar, C. R. (2000). Intratester and intertester reliability during the Star Excursion Balance Tests. Journal of sport rehabilitation, 9(2), 104-116.
